YENI YILINIZ KUTLU OLSUN!

     

                                           
ALLAHIN MELEKLERI                                                                        

Göklerden yere geldi, kolada gecesi

Çoban onara sordu, kolada gecei

Ne haber getirdiniz, kolada gecesi

İyi haber getirdik, kolada gecesi

Hepiniz sevinciniz, kolada gecesi

İerusalimin yanında, kolada gecesi

Viflaem okolunda, kolada gecesi

Gece gecı vakıdında, kolada gecesi

Panayanın olu oldu, kolada gecesi

İsus dunnyaya geldi, kolada gecesi

Bizi kurtarma doudu, kolada gecesi

Allahın melekleri, kolada gecesi

Sevincli haber verdi, kolada gecesi

 

           

         Kolada

Kalkın, kalkın, insannar,

Biyaz çiçeklär,

Koladaclar geler,

Biyaz çiçeklär,

Avşamdan onnar geler,

Biyaz çiçeklär,

Horozlar taa yatmadan,

Biyaz çiçeklär,

Fenalık getirmeerlär,

Biyaz çiçeklär,

Allahı getirerlär,

Biyaz çiçeklär,

  

Hai, veniţi să colindăm!

 Colindatorii

de George Cosbuc

Cad fulgii mari încet zburând,
Şi-n casă arde focul,
Iar noi pe lângă mama stând
De mult uitarăm jocul.
De mult şi patul ne-aştepta,
Dar cine să se culce?
Rugată, mama repeta
Cu glasul rar şi dulce

Cum sta pe paie-n frig Hristos
În ieslea cea săracă,
Şi boul cum sufla milos
Căldură ca să-i facă,
Drăguţ un miel cum i-au adus
Păstorii de la stână
Şi îngeri albi cântau pe sus
Cu flori de măr în mână.

Şi-auzi! Răsar cântări acum,
Frânturi dintr-o colindă,
Şi vin mereu, s-opresc în drum;
S-aud acum în tindă
Noi stăm cu ochii pironiţi
Şi fără de suflare;
Sunt îngerii din cer veniţi
Cu Ler, oi Domnul mare!

Ei cântă nălţător şi rar
Cântări de biruinţă,
Apoi se-ntorc şi plâng amar
De-a Iudei necredinţă,
De spini, de-ostaşi, şi c-a murit…
Dar s-a deschis mormântul
Şi El acum e-n cer suit
Şi judeca pământul.

Şi până nu tăceau la prag,
Noi nu vorbeam nici unul
Sărac ne-a fost, dar cald şi drag
În casă-ne Crăciunul.
Şi când târziu ne biruia
Pe vatra caldă somnul,
Prin vis vedeam tot flori de măr
Şi-n faşe mic pe Domnul. 

Şcoala şi biblioteca în cadrul parteneriatului

Cartea, care pînă nu demult era unica distracţie şi satisfacţie, astăzi este depăşită de o mulţime de surse tehnice precum e televizorul, computatorul. Din păcate în ce priveşte completarea timpului, astăzi cartea ocupă locul secundar.E clar că prin volumul de informaţie propus este impresionant.Pe de altă parte ce ar însemna în secolul nostru transmiterea cunoştinţelor, informaţiei, creaţiilor literare fără carte, lectură. 

Cu toată amploarea pe care au luat-o mijloacele audio-vizuale în difuzarea culturii, cartea a rămas şi va rămâne unul dintre cele mai frecvente mijloace de autoinstruire, de formare a omului societăţii moderne. Tocmai de aceea se consideră – pe bună dreptate, că cititul reprezintă unul din cele mai de preţ instrumente ale activităţii intelectuale. Copilul are nevoie de un ghid authentic care să-l ajute să păşească în lumea miraculoasă a cărţilor. Lectura poate trezi interesul doar dacă este organizată şi îndrumată cu pricepere. În acest scop am stabilit relaţii de parteneriat cu liceele aflate în preajma bibliotecii noastre.

Biblioteca are menirea de a forma un lector competent, dar şi un cititor care să-şi formeze gustul propriu de lectură astfel, încît să devină un cititor activ pe viaţă. Bibliotecarul şi dascălul trebuie să ghideze lectura, această călătorie în lumea textului, astfel încît fiecare dintre ei să ajungă la o înţelegere personală a textului discutat.

Ora poveştilor, ora de lectură, victorine, concurse, discuţii, lansări, reviste bibliografice sînt măsurile propuse elevilor, în cadrul programului de activitate a bibliotecii.

Colecţia bibliotecii permanent se completează cu noi volume bine ilustrate, ce atrag privirea nu doar a copiilor… În acest scop am stabilit parteneriat cu clasele primare a liceului “M.Kogălniceanu”, ce se află în preajma biblotecii noastre, alături de profesoarele sale, Rusu Daniela, Procopi Svetlana ş.a. În scopul promovării noilor titluri, organizăm expoziţii de carte, fiind însoţite de reviste bibliografice (tematice). Deasemenea, folosim diverse procedee şi programe propuse de BM “B.P.Hasdeu”: Lecturile verii, Copiii Chişinăului citesc o carte.

Recent  am participat la o emisiune cu genericul “Şcoala prietenoasă copilului”, ce a avut loc la Institutul de ştiinţe ale educaţiei, unde  am vorbit despre parteneriatul stabilit între şcoală şi bibliotecă şi importanţa cărţii în viaţa copilului. Am convenit la faptul, că astfel de teme vor fi mereu actuale şi merită puse în discuţie.

Mihail Çakır Kütüphanesine nice yıllar diliyorum.

Masamın üzerinde duran “Gagoğuz Kültür Sanat Dergisi” (30.Sayı) ve son sayfasında yer alan Mihail Çakır Kütüphanesinin ve Türk Kültür Merkezinin ortaklaşa 2003 yılında gerçekleştirdiği Şiir Şöleninin resimleri beni bu günden aldı, yıllar öncesine götürdü; hoş bir tebessümle hatıraların yolculuğuna çıkardı. Yurt dışı görevimde tanıdığım değerli dostum Liubov Tanasoğlu ve yürüttüğü Mihail Çakır Kütüphanesi, tekrar gözlerimin önünden geçtiler.

Bu kütüphane çok küçük olabilir, içindeki kitaplar yıpranmış ve yetersiz kalabilir, kimbilir belki de ilk bakışta küçümseyebilirsiniz de. Oysa görevi o kadar büyük ki! Orada canla başla, inançla çalışan insanlar var. Bu –belki de tarihin hiçbir zaman adını yazmayacağı insanlar- geleceğin Gagoğuz gençliğine, aydınına Gagoğuz halkının gelenek göreneklerini, adetlerini, türkülerini, çocuk oyunlarını, ninnilerini, nereden geldiklerini ve hayatlarının onlardan neler beklediğini halkına ve herkese anlatmaya ve yaşatmaya kendilerine görev bilmişlerdir.  Bu inançla Türk Diline sahip çıkmışlar, atalarını hiç unutmamışlardır. Moldova Devlet üniversitesi içerisinde yer alan Türk Kültür Merkezi Mihail Çakır Kütüphanesiyle ortaklaşa pek çok faaliyetlerde bulunmuş,  pek çok yerli ve yabancı ilgiliye de ulaşmıştır. TCS Sınavı ile Türkiye’deki Üniversitelerin Tanıtımı, “Koma” İsimli Türkçe oynatılan Tiyatro Oyunu, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı; Resim, Kompozisyon ve Şiir Yarışması ve akabinde Ödül Töreni Liubov hanımla ortaklaşa yaptığımız pek çok etkinliklerin sadece birkaçıdır. Yine Mihail Çakır Kütüphanesinde kitap tanıtımları, Resim sergilerinin yanında yine 2003 yılında değerli bilim adamlarından Yrd.Doç.Dr. Cezmi Karasu’nun “Osmanlı belgelerinde Boğdan” adlı konuşmasıyla  ağırlanması, Nükrettin Parlak’ın program koordinatörlüğünü yaptığı TİKA’nın faaliyetlerinin tanıtılması ve halkla bütünleşmesi unutulmayan etkinliklerdendir.

Yine hiç unutamadığım etkinliklerden birisi ise yazımın başında sözünü ettiğim “Şiir Şöleni”dir.  Bu şölende gencinden yaşlısına tüm Gagoğuz şairler ve Kişinev’de yaşayan Türk gençleri şiirleriyle dinleyicileri büyülemişler; adeta salonda sevgi ve duygu seli yaşatmışlardır. Burada büyük, değerli şair Nikolay Baboğlu’nu ve büyük tarihçi Dionis Tanasoğlu’nu saygıyla anmak istiyorum.

Mihail Çakır Kütüphanesi’nin 20. yılı bu yıl. Pek çok işler yaptıklarına inanıyorum! O küçük kütüphaneye bir dünya sığdırılmış. Daha anlatılacak çok şey var, yapılacak çok iş var. Bu kütüphanenin şimdiki gibi canla başla çalışanları oldukça Mihail Çakır Kütüphanesi’nin kuruluşu daha nice yıllar coşkuyla kutlanacak ve bu meşale hiç sönmeyecek.

  Dr. Gönül Karasu

Doğma gününnen, biblioteka

    Biblioteka M. Çiakır - 20ci yıldönümü

1992 yılın oktebrinin 4-dü taa bir aydınıklı sayfaylan gagoğuz halkının istoriyasına girdi. Bu gün, Kişinevda, sefte dünyada, var nasıl demeğe,

Gagoğuz milli, bibliotekası açıldı...

    Mihail Çakırın  adına Kişinevdakı gagoğuz bibliotekasının açilmasından  geçti 20 yıl. İrmi yılın içindä çoyu kultura işlerimiz hemen burada çeketirildi. Büün aklımıza getirerek geçmiş, zamanı var nasıl söleme, hanı M. Çakır bibliotekası çalışer gagoguz -romun aydının nasatlarına göre. 
  Burada geçer toplantılarımız bilim, yazar hem başka bılinir insanarımızın jubiley günneridä. M.Çakır biblioteka işbirlini göturer degil sadece gagoguz dilindä lafeden okuycularlan ama başka dilerdedä. Bizim dolanımızda bulunan romun - rus liteyler, universıteler angılarının ihtiyacı degil sadece kitap okuma, yada ders çalışma. Herbir kategoriya okuycunun var ihtiyacı kendi bilgilerinen paylaşma,kendi ana dilinde gerçekleştirme,zenginetme...

Dionisie Tanasoglu - un bun român printre găgăuzi

Dionisie Tanasoglu

(7 iulie 1922- 23 august 2006)

“Ce dureros e să fii om”- spunea cineva...

Da,  dureros de greu să fii om, înfruntînd răul, care apare la tot pasul, căci viaţa evoluează în contradicţii obiective şi subiective.

   Viaţa şi activitatea lui Dionisie Tanasoglu, personalitate marcanta în ţară şi peste hotarele ei, a decurs, după toate legităţile generale ale vieţii, precum şi amprentele originalei sale individualităţi şi care i-au adus confruntări cu Răul, dar şi exepţionale bucurii ale Binelui. În viaţa acestui consactrat şi ilustru om al culturii Binele a învins Răul, făcîndu-i viaţa, în genere, fericită.

Dar una din cele mai eroice acţiuni ale sale a fost lupta fără compromis, după ani la rînd, în condiţiile regimului sovietic de către învăţătorul apoi colaboratorul ştiinţific D. Tanasoglu  (1951- 1957) pentru întroducerea scrisului în limba găgăuză, al învăţămîntului în limba maternă şi a culturii, şi izbînda pe care a obţinut-o, susţinut de adepţii săi. După aproape 150 de ani limba găgăuză iar a dedevenit o limbă scrisă (1957), iar în clasele de şcoală a răsunat limba maternă (1958).

În plan ştiinţific, savantul a realizat cercetări în principalele domenii ale găgăuzologiei. Ca rezultat academic al investigaţiilor ştiinţifice de competenţă ireproşabilă în decursul anilor consacraţi, profesorul universitar D. Tanasoglu a elaborat Şcoala ştiinţifică de găgăuzologie (istorie, limbă, istoria literaturii şi culturologie) nu numai în Basarabia, ci şi pentru tot spaţiul turcologic.

Prof. Dr. Dionis Tanasoglunun - 90 cı yıldönümü

Halk üüretmenin hem yazıcısının, Nikola Tanasoglunun (1895-1970) ooludur. Bu senselä Balkanlardakı bir varlıklı çiftçi Gagoğuz aylesindän çekiler, Kavarna dolaylarından.Duuması 7 iyul 1922 Kiriyet küyündä Çadır belediyesindä Basarabiada Romania Devletındä.Dionis Tanasoglu kendi yaşamasını hem ömür kanunlarına, hem kendi kişiliğine, hem orijinal individuallıklarına, hem becermeklerinä görä sürdürdü, fenaliğa karşı düyüşerek dä çok değişik sevinmeklär  getirdi. Üyeler tarafından — onun Üyeliyi fenalığı ensedi.Bu aydın hem anılmış adamın yaşaması  çok faydalı yaptıklarıylan kısmetli oldu, nicä o kendisi dä tekrarlardı: "Çok şükür Allaha, ana-bobama hem kämil üüredicilerimä, angıları ilk okulda hem pedagojik liselerindä Romanyada beni üürettilär hem Allahın yardımınnan yaptılar bu gün kim varım".Hakına, bu adamın çok taraflı becermekleri, europa erudiţiası hem kulturası vardı.  Büünnän-büün gagoğuz bilimindä hem kulturasında böyle geniş hem derin hazırlığınnan O birdir. Bu orijinal talent yıllar uzunnuğunda gagoğuz halkının milli kulturasının hepisi dallarında çalışmalarını koştu, çok istorik hem kultura başarılarına vardı, bilim temellerini koydu, angıları şimdi dä milliyetin işinä hem halkın kultura yaşamasına izmet ederlär.Dionis Tanasoglu, her şindiki halkın kulturasına onun dedelerinin dä kulturasının girdiğini göstererek, gagoğuzların dooru bilinän argumentli istoriasını araştırıp, literar dilini, gramerini, oğuz dedelerindän bugünädän literaturasının istoriasını da yazdı. Bu takım, profesor olup, Gagouzologianın bütün şkolasını son günlerinädän üüretti.Ama en geroik yaptığı - o korkulu sovet rejımindä ana dilindä yazılar icin hem okullarda ana dilini üüretmek icin korkusuz savaşması  hem  kazanması (1951-1958). 150 yıldan sonra gagoğuz dili genä yazı dili olarak hayata girdi (1957), okullarda seftä ana gagoğuz dili işidildi (1958).
Kimdir Dionis Tanasoglu? Nedän bu adam okadaradan intelektual hem ruh tarafından zengindir? İlk okuldan sora Akkerman Pedagojik lisesindä (1934-38), sonra Bırlad Pedagojik lisesindä (1938-43) üürendi hem üüredici oldu. Onun profesorlarının europadakı universitet uurunda kültür hazırlıkları hem terbiye ustalığı vardı. Romun okulları Dionis Tanasogluya cok ders, faydalı bilgiler, sınışlar verdi hem ruh zenginliğini kazandırdı. Askerliğini Romun Askerindä yaptı. II.Dünya Cengindä pay aldı (august 1944-dän), duuma küyünä Kiriyetä dönüp, ilkokulda üüredici  izmetina girdi. Sonra Çadırda okula geçirildi; 1947 yılından Chişinău Pedagojik İnstitutunda, aynı zamanda da Sankt-Petersburg Tiyatro İnstitutunda üürendi. 1955 yılından Chişinău Okullar Bilimi İnstitutuna araştırıcı işinä geçiriler. 1962 – 65 Azerbaycan Baku Lingvistik İnstitutunda Türkolojik doktorantlığını başarıp,  akademisyen Mamed Şiralievenin önderliğindä Filolojik Bilimnär Doktoru oldu.Okullar Bilimi İnstıtutunda 1963 yılından 1972 yılınadan direktor oldu, sonra İncesanatlar İnstitutunda çalıştı; 1992 yılından 1995 yılınadan Gagoğuzistandakı Komrat Devlet Universitetindä rektor hem Gagoğuz dili katedra profesoru oldu.
1995 yılından son günnerinädän Chişinău Pedagojik Universitetindä Gagoğuz dili bölümündä profesor hem başkan olarak çalıştı.Moldova Yazarlar Birliği (1958) hem Romanya Yazarlar Birliği (1998) azasıdır.Moldova İncesanatlar Maestru Titlusu (unvanı) saabisidir (1989).Türkiye Cumhuryetinin “Kulturada Şannı” (1994) adı verildi. Devlet tarafından “Gloria Muncii” (1996) hem “Crucea Militara” (1996) ordinleri verildi.2000 – inci yılından beri “Gagauziyanın şannı vatandaşıdır”. Dionis Tanasoglu bütün yaşamasını gagoğuzluğa, biliminä, literaturasına, lingvıstikasına, istoriyaya, kulturasına hem pedagogikasına baaşladı, o var hem kalăr diyil salt gagoğuz, ama romun hem bütün dünya kulturasında yer alan bir insandır. Bugün,  onun kıvrak boyunu, gözäl üzünü ve yalpak sesini “Halkımızı, dilimizi sevin!”  aklımıza getirip,  büyük bir boşluk duyărız.Dionis Tanasoglu bizim iyi yöneticimiz hem koruyucumuzdur. Ünlü bilim aydınnadıcısı aklımızda hem cannarımızda sonsuza kadar yaşayacak.

                            
07.07.2012 gününde Poşta Moldovei  Dionis Tanasoglunun (1922 - 2006)  duuma günü için "Dionisie Tanasoglu - scriitor, compozitor şi pedagog găgăuz, 90 ani de la naştere"  markalı bir zarf çıkardı.

GRIGORE VIERU

POET AL INIMILOR NOASTRE

  
  O personalitate imensă cu un suflet mare şi un chip modest, rămîne a fi pentru noi poetul Grigore Vieru.  Cred că nu vom putea nici odată să ne exprimăm în deplina măsură recunoştinţa şi satisfacţia faţă de opera sa. Prin simplitatea sa, ne-a  cucerit inimile noastre. Nouă nu ne rămîne, decît S-ăi omagiem amintirea, prin citirea poeziei Dumisale. Cineva a spus că "Poezia vindeca rănile create de raţiune."                                          Poezia lui Gr. Vieru  în repetate rînduri ne-a dovedit acest fapt. Atîta timp, cît poezia Sa va preocupa minţile şi inimile noastre, ea va trăi. Prin urmare dorim să Vă prezentăm o nouă culegere de poezii “Lumina de taină”, de Gr.Vieru.

      



Lumina de taină: Pagini alese cu CD/ Grigore Vieru.- Ch.:”Policadran” SRL, “Bons Offices” SRL, 2011.- 308p.

Cartea este alcătuită din cinci capitole: ”Cîntece pentru mama”, „Cîntări pentru ţară şi pămînt”, „Cîntece de iubire”, „O, neamule, tu”, „Mărturisiri” şi este însoţită de un CD cu inregistrări sonore a poeziilor.

       

  În limba ta

 În aceeasi limba

Toata lumea plange,

In aceeasi limba

Rade un pamant.

Ci doar in limba ta

Durerea poti s-o mangai,

Iar bucuria

S-o preschimbi in cant.

In limba ta

Ti-e dor de mama,

Si vinul e mai vin,

Si pranzul e mai pranz.

Si doar in limba ta

Poti rade singur,

Si doar in limba ta

Te poti opri din plans.

Iar cand nu poti

Nici plange si nici rade,

Cand nu poti mangaia

Si nici canta,

Cu-al tau pamant,

Cu cerul tau in fata,

Tu taci atuncea

Tot in limba ta.

VĂ RECOMANDĂM!

Chişinăul în literatură:Antologie/Biblioteca Municipală”B.P.Hasdeu”.-Ch.:”Grafema Libris”

SRL, 2011.-575 p.

Lucrările selectate în acest volum oferă cititorului o imagine cuprinzătoare asupra lucrărilor literare dedicate Chişinăului în ultimele două secole. Volumul este alcătuit din cinci capitole: Poezie, Proză, Eseu, Versuri cîntate,  Chişinăul în alte limbi, Utilizatorii BM despre Chişinău.

 

Colesnic, Iurie

Timp şi istorie: Autori de la „Viaţa Basarabiei”/Iurie Colesnic;Biblioteca Municipală”B.P.Hasdeu”:-Ch.:”Grafema Libris” SRL, 2011.- 440p.

O ediţie enciclopedică în care autorul ne aduce la cunoştinţă viaţa şi activitatea unor personalităţi de valoare, autori de la „Viaţa Basarabiei”, mulţi dintre care au fost uitaţi.

Darienco, Claudia

Piloni ai neamului: Portrete de epocă/ Caudia Darienco.-Ch.: Iulian”Edit-Pres”, Vol.1.- 2010.-396p.

Volumul este consacrat descrierii vieţii şi faptelor  doar a unor piloni ai neamului. Autoarea demonsterază cu multă meticulozitate contribuţia fiecăruia dinte aceşti piloni la sporirea patrimoniului naţional prcum au fost: Ion Borşevici, Grigore Botezatu, Pavel Boţu, Tudor Casapu, Mihai Gh.Cibotaru, Vladimir Curbet, Mihai Dolgan, Vasile Iovu. Cartea este recomandată tuturor categoriilor de cititori.

Kitap tanıtımı - "Acı pelin Bucakta" Vlad-Demir Karagançu

Geçennerde Gagoğuz yaratıcılarından olan Vlad-Demir Karagançu yeni bir kitaplan halkımıza çıktı. Vlad-Demir Karagançunun "Acı pelin Bucakta" ana dilimizde yayınlamış, 164 sayfalık kitap, gagoğuzların 20ci asirin kırkıncı yılları dönemi anlatmaktadır. Tam o yıllara angıları taa kalărlar kara sayfalarlan, bizim istoriyamızda. O çirkin vakıtlarda bizim halkımızda nasıl başka halklarda Bucakta çok zeet çekti: aaçlık, cenk, kapan, kaldırmaklar.
Vlad-Demir Karagançu annadăr okuyculara, çünkü onun egel yolu taman başlar o çirkin karışık vakıtlarda.
"Acı pelin Bucakta" kitabın temelinde yazıcının gördükleri, yaşadıkları.
1946 - 1947 yıllarda aaçlıktan ölän hem 1940 - 1953 yıllarda baskı altına düşän yada kapannarda kaybelän soydaşlarını anmasına adlar bu kiyadı hem şiirini.

Bucakta kıtlık olduydu,
Binnan kişi aaç öldüydü.
Kim onnara mum tuttuydu?
Nicö onnar gömüldüydü?

Kim sayardı ölüleri
Büük kuyularda mezarda?
Kim aaladıydı onnarı
O betvalı vakıtlarda?

Kim cuvaba çekildiydi,
Ani çok aylö süündüydü?
Kim cezaya koyulduydu,
Ani çok insan öldüydü?

Zulumnuk kuvetlendiydi
Kırkıncı titsi yıllarda.
Çok genç adam kıyıldıydı
Dünnää cengin frontlarında!






Pe data de 12 ianuarie a avut loc prezentarea de carte a autorului Vlad-Demir Karaganciu. "Pelin amar în Bugeac" povesteşte în limba găgăuză în 164 de pagini despre evenimentele din viaţa găgăuzilor din anii '40 ai sec. XX. Anii care până şi în ziua de azi rămân  întunecate în istoria noastră. Autorul a dedicat această carte celor asupriţi, celor închişi şi pierduţi în anii 1940 - 1953 precum şi celor care au murit în timpul foametei din 1946 - 1947.