Prof. Dr. Dionis Tanasoglunun - 90 cı yıldönümü

Halk üüretmenin hem yazıcısının, Nikola Tanasoglunun (1895-1970) ooludur. Bu senselä Balkanlardakı bir varlıklı çiftçi Gagoğuz aylesindän çekiler, Kavarna dolaylarından.Duuması 7 iyul 1922 Kiriyet küyündä Çadır belediyesindä Basarabiada Romania Devletındä.Dionis Tanasoglu kendi yaşamasını hem ömür kanunlarına, hem kendi kişiliğine, hem orijinal individuallıklarına, hem becermeklerinä görä sürdürdü, fenaliğa karşı düyüşerek dä çok değişik sevinmeklär  getirdi. Üyeler tarafından — onun Üyeliyi fenalığı ensedi.Bu aydın hem anılmış adamın yaşaması  çok faydalı yaptıklarıylan kısmetli oldu, nicä o kendisi dä tekrarlardı: "Çok şükür Allaha, ana-bobama hem kämil üüredicilerimä, angıları ilk okulda hem pedagojik liselerindä Romanyada beni üürettilär hem Allahın yardımınnan yaptılar bu gün kim varım".Hakına, bu adamın çok taraflı becermekleri, europa erudiţiası hem kulturası vardı.  Büünnän-büün gagoğuz bilimindä hem kulturasında böyle geniş hem derin hazırlığınnan O birdir. Bu orijinal talent yıllar uzunnuğunda gagoğuz halkının milli kulturasının hepisi dallarında çalışmalarını koştu, çok istorik hem kultura başarılarına vardı, bilim temellerini koydu, angıları şimdi dä milliyetin işinä hem halkın kultura yaşamasına izmet ederlär.Dionis Tanasoglu, her şindiki halkın kulturasına onun dedelerinin dä kulturasının girdiğini göstererek, gagoğuzların dooru bilinän argumentli istoriasını araştırıp, literar dilini, gramerini, oğuz dedelerindän bugünädän literaturasının istoriasını da yazdı. Bu takım, profesor olup, Gagouzologianın bütün şkolasını son günlerinädän üüretti.Ama en geroik yaptığı - o korkulu sovet rejımindä ana dilindä yazılar icin hem okullarda ana dilini üüretmek icin korkusuz savaşması  hem  kazanması (1951-1958). 150 yıldan sonra gagoğuz dili genä yazı dili olarak hayata girdi (1957), okullarda seftä ana gagoğuz dili işidildi (1958).
Kimdir Dionis Tanasoglu? Nedän bu adam okadaradan intelektual hem ruh tarafından zengindir? İlk okuldan sora Akkerman Pedagojik lisesindä (1934-38), sonra Bırlad Pedagojik lisesindä (1938-43) üürendi hem üüredici oldu. Onun profesorlarının europadakı universitet uurunda kültür hazırlıkları hem terbiye ustalığı vardı. Romun okulları Dionis Tanasogluya cok ders, faydalı bilgiler, sınışlar verdi hem ruh zenginliğini kazandırdı. Askerliğini Romun Askerindä yaptı. II.Dünya Cengindä pay aldı (august 1944-dän), duuma küyünä Kiriyetä dönüp, ilkokulda üüredici  izmetina girdi. Sonra Çadırda okula geçirildi; 1947 yılından Chişinău Pedagojik İnstitutunda, aynı zamanda da Sankt-Petersburg Tiyatro İnstitutunda üürendi. 1955 yılından Chişinău Okullar Bilimi İnstitutuna araştırıcı işinä geçiriler. 1962 – 65 Azerbaycan Baku Lingvistik İnstitutunda Türkolojik doktorantlığını başarıp,  akademisyen Mamed Şiralievenin önderliğindä Filolojik Bilimnär Doktoru oldu.Okullar Bilimi İnstıtutunda 1963 yılından 1972 yılınadan direktor oldu, sonra İncesanatlar İnstitutunda çalıştı; 1992 yılından 1995 yılınadan Gagoğuzistandakı Komrat Devlet Universitetindä rektor hem Gagoğuz dili katedra profesoru oldu.
1995 yılından son günnerinädän Chişinău Pedagojik Universitetindä Gagoğuz dili bölümündä profesor hem başkan olarak çalıştı.Moldova Yazarlar Birliği (1958) hem Romanya Yazarlar Birliği (1998) azasıdır.Moldova İncesanatlar Maestru Titlusu (unvanı) saabisidir (1989).Türkiye Cumhuryetinin “Kulturada Şannı” (1994) adı verildi. Devlet tarafından “Gloria Muncii” (1996) hem “Crucea Militara” (1996) ordinleri verildi.2000 – inci yılından beri “Gagauziyanın şannı vatandaşıdır”. Dionis Tanasoglu bütün yaşamasını gagoğuzluğa, biliminä, literaturasına, lingvıstikasına, istoriyaya, kulturasına hem pedagogikasına baaşladı, o var hem kalăr diyil salt gagoğuz, ama romun hem bütün dünya kulturasında yer alan bir insandır. Bugün,  onun kıvrak boyunu, gözäl üzünü ve yalpak sesini “Halkımızı, dilimizi sevin!”  aklımıza getirip,  büyük bir boşluk duyărız.Dionis Tanasoglu bizim iyi yöneticimiz hem koruyucumuzdur. Ünlü bilim aydınnadıcısı aklımızda hem cannarımızda sonsuza kadar yaşayacak.

                            
07.07.2012 gününde Poşta Moldovei  Dionis Tanasoglunun (1922 - 2006)  duuma günü için "Dionisie Tanasoglu - scriitor, compozitor şi pedagog găgăuz, 90 ani de la naştere"  markalı bir zarf çıkardı.